Analiza bioenergetyczna
forma psychoterapii polegająca na bezpośredniej pracy z energią w ciele – energią emocji rozumianych jako przepływ psycho-fizycznego pobudzenia (ekscytacji) w ciele. Opiera się na sformułowanym przez Reicha, a następnie rozwiniętym przez Lowena założeniu o funkcjonalnej tożsamości (identyczności) ciała i umysłu Wilhelma Reicha. Swoje podejście w psychoterapii nazwał wegetoterapią, co miało podkreślać decydujące znaczenie funkcji autonomicznego układu nerwowego w regulacji emocji jednostki.
Pacjent i uczeń Reicha, Aleksander Lowen, rozwinął podejście Reicha i przekształcił je w takim stopniu, że w 1956 roku powstała nowa metoda pracy z ciałem i jego energią – analiza bioenergetyczna Aleksandra Lowena.
Aleksander Lowen wprowadził znaczące zmiany w stosunku do tego, jak pracował Reich: pozycję stojącą (w przeciwieństwie do leżącej), ćwiczenia bioenergetyczne oraz pojęcie ugruntowania, które stało się najważniejszym pojęciem analizy bioenergetycznej.
Tzw. „energetyczna praca” (tj. intensyfikacja oddechu, doświadczenia emocjonalnego i ekspresji emocjonalnej) – tak bardzo podkreślana przez Lowena i terapeutów bioenergetycznych pierwszego pokolenia – jest nie tylko niewłaściwa, ale również niewskazana, gdy brak jest zakotwiczenia w ja cielesnym, kontakcie z podłożem oraz w zewnętrznej rzeczywistości i relacji terapeutycznej. Zatem, w terapii bioenergetycznej gruntowanie rozumiane jest jako warunek zapobiegający doświadczeniom rozmycia granic, dysocjacji i utraty kontaktu z rzeczywistością.
Pierwotnie było to podejście nie-diadyczne i analityczne oraz dyrektywne podejście psychoterapeutyczne. Współcześnie jest analityczno-relacyjną, bardziej procesualną niż dyrektywną psychoterapią skoncentrowaną na ciele i jego energii.
Na świecie analizę bioenergetyczną reprezentują dwie organizacje: założony przez Alexandra Lowena w 1956 roku w Nowym Jorku IIBA oraz Florida Society for Bioenergetic Analysis założone w 1979 roku przez Roberta Glazera. W Polsce analiza bioenergetyczna jest rozwijana i upowszechniana przez założone w 2012 roku Polskie Stowarzyszenie Analizy Bioenergetycznej (reprezentujące IIBA w Polsce) oraz przez Instytut Analizy Bioenergetycznej reprezentujący FSBA.